Watersnoodmuseum | Siemco Louwerse, Weg van de Buitenlandse Pers 5 | Ouwerkerk

Roots

‘Geboren in Overijssel, in Holten bij de Holterberg. Mijn ouders zijn, toen ik nog heel klein was, verhuisd naar Zeeland. Mijn vader werd directeur Gemeentewerken in Zierikzee, mijn jeugdjaren heb ik dus doorgebracht in deze prachtige monumentale stad.’

‘We woonden aan de Oude Haven, een enorm groot pand, met allemaal kamers en doorgangen. Als kind is dat natuurlijk fantastisch! Vriendjes kwamen altijd naar ons toe, want bij ons kon je spelen, ravotten en verstoppertje spelen. We organiseerden zelfs een zeskamp! Mijn jeugd in Zierikzee was gewoon geweldig.’

‘Later een beetje uitgezworven, vertrokken uit Zeeland en in Rotterdam neergestreken. De Erasmusuniversiteit bezocht en daar ook gewerkt. Functie gerelateerd ook een tijdje in Breda gewoond. Toch blijft Zeeland altijd trekken, uiteindelijk dus ook weer hier terechtgekomen door mijn functie als directeur van het Watersnoodmuseum.’

‘We woonden in Rotterdam, maar hadden een vakantiehuisje in Brouwershaven. Ons huis in Rotterdam op de Kop van Zuid was binnen enkele uren verkocht, we hadden nog niets anders in Zeeland. We hebben toen 2 jaar in ons vakantiehuisje in Brouw gewoond. Nu wonen we al een aantal jaren met veel plezier in mooi Scharendijke.’

‘Die kwaliteit van wonen hier is écht bijzonder. Of je nu vanuit Limburg of vanaf de Veluwe komt rijden, dan is het heerlijk om die weidsheid en al dat water weer om je heen te hebben. Ben ik weleens met familieleden aan het bellen die in Overijssel wonen, die verzuchten dan dat het zó verzengend heet is in de zomer. Kan ik nooit nalaten om te zeggen ‘hier komt net een lekker verkoelend zeewindje Scharendijke binnen waaien’. 😉

Loopbaan

‘Ik kom eigenlijk uit een hele andere hoek, rechten gestudeerd en daarna veel gedaan aan toerisme, recreatie en groenvoorziening. Toen betrokken geraakt bij de plannen voor de Grevelingen en het Haringvliet, met de zuidwestelijke Delta. Daar al wel de link met het water.’

‘Nee, ik was niet gelijk fulltime directeur Watersnoodmuseum. Ik combineerde het eerst nog naast een andere functie in Schiedam bij de GHZ (recreatie en groengebieden), wat een onderdeel is van de provincie Zuid-Holland. Later zijn de taken echt uitgebreid, en ben ik op 1 juni 2012 directeur van het Watersnoodmuseum geworden.’

Zeeland

‘Zeeland, dat betekent gewoon alles voor mij. In principe kan ik overal wonen, maar als je na weg te zijn geweest weer naar Zeeland reist, je komt over de Brouwersdam aangereden, het zonnetje schijnt, het licht op het water…Daar is maar één woord voor en dat is GEWELDIG!’

‘Mensen ervaren dat gevoel nu nog meer door de coronatijd. De laatste jaren was natuurlijk alles gericht op de stad, de stedelijke ontwikkelingen, grote Vinex locaties. Nu zie je hier eigenlijk weer de kwaliteit van het eiland, net als van andere delen van Zeeland. Ik kom bijvoorbeeld graag in Zeeuws-Vlaanderen, zoals een dorpje als Groede. Walcheren is óók prachtig, en beschikt over zulke mooie plekken. Gisteren was ik nog in Veere, vanuit de Grote Kerk verzorgen we daar met café Japi de horeca.’

‘Daarbij zit je ook nog eens in een praktische driehoek hier, je bent zo in Rotterdam, net als in Antwerpen. Wil je toch eens naar een groot museum of naar een theatervoorstelling, kun je van hieruit alle kanten op. Maar we hebben ook zoveel in Zeeland. We hebben hier een geweldige wijnhoeve, wie heeft dat? Iedere keer als ik daar kom is dat toch een lust voor het oog. Het filmtheater fiZi in Zierikzee, óók zo’n aanwinst. Die gevarieerdheid én de kwaliteit van Schouwen-Duiveland is fantastisch! Daar kunnen we nog veel meer mee.’

Watersnoodmuseum

‘Het is nu ongeveer 67 jaar geleden dat de ramp zich hier voltrok. Wil je Zeeland, en de regio van de zuidwestelijke Delta tot in je haarvaten goed begrijpen, dan MOET je starten in het Watersnoodmuseum.’

‘De caissons zijn ooit gebouwd voor de landing op Normandië, en komen uit Engeland. Normaliter zou over deze caissons een dijklichaam zijn gegaan, en was hier helemaal geen museum gerealiseerd. Was het Watersnoodmuseum in een modern gebouw ondergebracht, dan had het nooit deze impact gehad.’

‘Met uitzondering van Walcheren, waren de dijken in de rest van Zeeland totaal niet op orde. Je kreeg die verschrikkelijke storm, het water sloeg over de dijken heen. Dat ging vervolgens zo soppen, dat bij de tweede vloed die dijken aan de binnenkant vervolgens zijn geëxplodeerd. Zo kon het dus gebeuren dat er in totaal 96 dijkgaten ontstonden in de zuidwestelijke Delta. Moet je je eens proberen voor te stellen daar waar we nu staan, een open verbinding met de Noordzee…’

‘Naast het museum staat een heel klein basaltzuiltje. We zijn, samen met Koos Hage, bezig met een project om het gebied van de zuidwestelijke Delta van alle 96 dijkgaten met zo’n zuiltje te markeren. Tholen is de eerste Zeeuwse gemeente waar ze nu geplaatst zijn. Als je de catastrofale watersnood in herinnering wilt houden, zijn markeringen van de stroomgaten noodzakelijk. Schouwen-Duiveland volgt later. Het idee is die basaltzuiltjes te gaan verbinden met foto’s en filmpjes. Zo visualiseren we de ramp voor de toekomst.’

‘Er worden enorm veel voorwerpen aan het Watersnoodmuseum geschonken. Zijn we ongelooflijk trots op dat men ons daarvoor weet te vinden. Maar het draait om de verhalen van de mensen, of een voorwerp. Daar gaat het echt om.’

‘Wij hebben geen dure schilderijen zoals een Rijksmuseum, geen een zelfs. Maar we hebben wel dat pennetje, het dagboekje, de schoentjes waar een verhaal aan vastzit. Dat komt zó enorm binnen, dat raakt je nog iedere dag.’

‘Veel verhalen van mensen hebben we op camera opgenomen. Het gebeurt nog steeds dat mensen voor de eerste keer hun verhaal komen vertellen. Daar zitten paralellen in met de WOII. Vaak gebeurt het dat mensen op een bepaalde leeftijd, of voordat ze naar een verzorgings- of verpleegtehuis gaan, zich nog een keer willen uitspreken. Het verhaal moet dan verteld worden, en dat maakt het beeld van de ramp van 1953 steeds completer.’

Jeugd Watersnoodmuseum

‘We zijn momenteel heel erg met de jeugd bezig. We hebben nu ook het Jeugd Watersnoodmuseum geopend, dwars door het museum heen. Dat spreekt enorm aan bij de kinderen. Hierin volgen we het waargebeurde verhaal van Koos en Mina. Beiden zijn nu nog vrijwilliger in het museum, en wat zij vertellen spreekt de kinderen enorm aan.’

Toekomst

‘Later zijn natuurlijk de Deltawerken gekomen, en heeft alles zich doorontwikkeld in Zeeland. Als je nu rondkijkt is het een hele welvarende regio. Wat ik zelf heel aardig vind om aan te werken, is de koppeling naar de dag van vandaag en de toekomst. Die tentoonstelling is ondergebracht in het 4^e caisson en heet ‘Het water blijft komen. Vechten tegen de vloed van morgen’.

‘Uit allerlei onderzoeken en lijstjes blijkt dat Nederlanders zich met dat water niet zo bezighouden. Wij denken ‘de overheid regelt dat wel voor ons’. Hoe kunnen we nu dat urgentiebesef van die zeespiegelstijging én het klimaat toch bij iedereen in het koppie krijgen? Dat we dus continu alert moeten blijven. Die boodschap van ’53, eigenlijk nog maar zo kortgeleden, dat vreselijke leed… Hoe kunnen we dat koppelen aan de boodschap van heden ten dage.’

‘Daarom hebben we ook het 5^e caisson (v/h Restaurant De Vier Bannen) verworven. Hierin gaan we een kenniscentrum met allerlei activiteiten onderbrengen, ook met name voor de jeugd.’

‘Hier hangen iconische foto’s van de ramp, o.a. van Kees Molkenboer en Peter Hossfeld. Laatstgenoemde zit hier in de werkplaats van Weltevree, dat was een radiobedrijfje in Zierikzee. Na de ramp dacht men ‘we horen niks van Schouwen-Duiveland, dus daar is waarschijnlijk niet veel aan de hand’. Maar het was vreselijk wat hier had plaatsgevonden. Peter Hossfeld heeft destijds van een wijnfles met draadjes, en allerlei andere apparatuur, een zendinstallatie gebouwd. Via die verbinding/zendinstallatie heeft men uiteindelijk toch opgepikt dat het hier op Schouwen-Duiveland goed mis was. Pas toen kwam iedereen in beweging.’

‘Die zendinstallatie staat voor in het museum. Peter Hossfeld leeft nog steeds en is inmiddels in de 90. Bij de opening van de naar hem vernoemde zaal was hij ook aanwezig.’

‘De voormalige wijnkast van De Vier Bannen wordt nu omgebouwd tot het werkplaatsje van Weltevree, waarvoor we van verschillende fondsen wat geld hebben mogen ontvangen. Straks, als de deuren van die kast opengaan, hoor je het geknetter van de zendinstallatie. Dan wordt ook hier het verhaal verteld van Peter Hossfeld en de communicatie van toen.’

‘Dus ja, terugkomend op je vraag aan het begin van dit gesprek wat het Watersnoodmuseum voor mij betekent kan ik oprecht zeggen ‘er is werkelijk niets mooiers dan directeur van dit museum te zijn.’

Foto 1: sluiting stroomgat Ouwerkerk | Foto 2: 1835 overledenen + 1

Foto 3: koepeltje Scharendijke met uitzicht over de Grevelingen | Foto 4: kop van Westenschouwen (foto: Jeannette de Vlieger)

Het Watersnoodmuseum is ook te volgen op  Facebook en Instagram.